CO JEST NAJBARDZIEJ CHARAKTERYSTYCZNE DLA TYCH DZIECI?
- Ich trudności w porozumiewaniu się słowami, zdaniami, nie wynikają z ogólnie słabszych możliwości intelektualnych , ale są wybiórcze, dotyczą głównie możliwości uczenia się języka ( ojczystego ) . Niestety , ponieważ mowa i język są podstawą uczenia się , dzieci te mają poważne trudności szkolne.
- Zaburzenia w komunikacji werbalnej nie wynikają z głębokich zaburzeń emocjonalnych , choć dzieci afatyczne są często emocjonalnie labilne, wrażliwe itp.
- Problemy w mowie są rozlegle. Nie chodzi tu o to, że dziecko nie wymawia lub brzydko wymawia trudniejsze głoski. Takie dziecko bardzo “przekręca wyrazy”, słabo buduje zdania, nie umie opowiadać, bo brakuje mu słów lub z wielkim trudem przypomina sobie słowa , myli ich znaczenie, itp.
* Mowa rozwija się z opóźnieniem, dzieci te zaczynają mówić później .
* Często nie tylko słabiej mówią, ale też słabiej rozumieją, co się do nich mówi, mimo, iż słyszą. (to akurat nie dotyczy Małej Programistki)
To tylko w dużym zarysie przeprowadzona charakterystyka. Wyżej podane definicje wskazują na istotę problemu. Ich wielość wynika z tego , że wokół tego zagadnienia istnieją różne kontrowersje, ale praktyczny problem pozostaje i dzieci te wymagają kompleksowej pomocy.Pierwszymi niepokojącymi objawami, które mogą świadczyć o alalii są:- brak pierwszych słów do 18 miesiąca życia,- brak łączenia dwóch wyrazów w 2 roku życia,- brak zdań do 2,6 roku życia,- nieprawidłowa artykulacja wielu głosek,- trudności z zapamiętywaniem i przypominaniem nazw,- mały zasób słownictwa,
Terapia dziecka polega na stymulacji rozwoju mowy, likwidacji towarzyszących zaburzeń mowy. Terapia ta musi być kompleksowa z udziałem innych specjalistów, przedszkola, szkoły oraz rodziców. W trakcie procesu terapeutycznego zmierza się do takiego stymulowania mowy, by jak najszybciej umożliwić dziecku porozumiewanie się i by mogło prawidłowo rozwijać się pod względem intelektualnym.
Przebieg postepowania terapeutycznego opiera się na:
1. Wstępnym zakwalifikowaniu zaburzenia. Podczas aktywności spontanicznych dziecka w czasie badań należy zaobserwować sposoby i możliwości porozumiewania się zarówno niejęzykowego, jak i językowego. Należy określić poziom umiejętności budowania wypowiedzi słownej i jej percepcji.
2. Określić przyczynę zaburzeń poprzez: zaobserwowane zniekształcenia językowe, wywiad (rozwój dziecka, przebieg ciąży, porodu, zdrowia matki, zachowania matki w czasie ciąży), informacje z książeczki zdrowia dziecka, opinie przedszkola, szkoły, wyniki badań specjalistycznych.
3. Zestawienie symptomów – dokładny opis zniekształceń językowych dziecka (zniekształcenia substancji fonicznej, osobliwości językowe, fleksja, składnia morfologia itp.).
4. Diagnoza logopedyczna na podstawie przyczyn i symptomów – ekspresja i percepcja mowy.
5. Terapia logopedyczna:
- powinna rozpocząć się ja najwcześniej;
- powinna odbywać się przy udziale i współpracy rodziny, przedszkola, szkoły, innych terapeutów;
- kształtowanie składnika mowy tj. języka i rozumienia wypowiedzi otoczenia, przez przemawianie do dziecka;
- kształtowanie składnika mowy tj.: mówienia przez prowadzenie ćwiczeń usprawniających narządy mowne (ćwiczenia oddechowe, fonacyjne i artykulacyjne), rytmicznych i logorytmicznych;
- dialog w celu wypracowania możliwie najlepszych efektów wszystkich składowych wypowiedzi: treści, formy językowej i substancji fonicznej w obu płaszczyznach.
Wielokierunkowa terapia obejmuje:
1. Stymulowanie rozwoju mowy. Powinno ono przebiegać zgodnie z naturalnymi okresami kształtowania się mowy dziecka, czyli w trakcie dialogu, który powinien być podstawą do ćwiczeń. Ćwiczenia powinny być przeprowadzane w formie zabawowej lub zadaniowej, w sytuacjach życia codziennego. Należy odczytywać intencje dziecka, a w myśl "mowy macierzystej" podpowiadać słowa lub zwroty. Używać słownictwa i konstrukcji gramatycznych na miarę możliwości dziecka. Rozumienie mowy zaczynamy od naśladowania gestów, ruchów narządów artykulacyjnych, usłyszanych dźwięków
2. Wskazane jest stosowanie ćwiczeń ogólnorozwojowych w celu wyrównania, korygowania, kompensowania i dynamizowania wszelkich dysharmonii rozwojowych w zakresie:
- koncentracji uwagi;
- pamięci ruchowej, wzrokowej i słuchowej;
- sprawności motorycznej (dużej, małej oraz oralnej);
- percepcji wzrokowej, słuchowej oraz koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej;
- myślenia przyczynowo-skutkowego, symbolicznego.
3. Wspomaganie rozwoju emocjonalno-społecznego. Zaspokajanie podstawowych potrzeb, począwszy od potrzeby porozumiewania się i aktywności poznawczej, przez potrzebę bezpieczeństwa, kontaktu emocjonalnego, akceptacji, uznania, osiągnięcia sukcesu. Ważne jest nawiązanie kontaktu z dzieckiem podczas terapii, motywowanie do kontaktów interpersonalnych.
4. Współpracę z rodziną i najbliższym otoczeniem.